پیام رسان داخلی جا زد؛ فعلا نمی‌توانیم عضو جدید بگیریم

کاربران از دوشنبه شب برای ورود به پیام‌رسان داخلی ایتا با پیامی مواجه می‌شوند که به آنها اطلاع می‌دهد این پیام‌رسان موقتا از دسترس خارج شده است. در این پیام دلیل چنین وضعیتی به روز رسانی و ارتقاء سرورها عنوان شده است.

این در حالی است که طی روزهای گذشته و با تشدید موج فیلترینگ در ایرتن، مقامات تاکید داشته‌اند که شهروندان می‌توانند به جای پیام‌رسان‌ها و اپلیکیشن‌های خارجی از خدمات نمونه‌های داخلی استفاده کنند.

از جمله محمد خوانساری، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران روز پنجشنبه با اشاره به ایجاد محدودیت برای اپلیکیشن‌ها و دامنه‌های خارجی تاکید کرده بود «نیازهایی که مردم در استفاده از خدمات الکترونیکی دارند، با استفاده از ظرفیت‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی برقرار است و مشکل خاصی وجود ندارد.»

کمتر از یک هفته پس از آن سخنان وضعیت پیش آمده برای ایتا نشان می‌دهد که استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی آنقدرها هم که محمد خوانساری گفته بدون مشکل نیست.

آمار ارائه شده ایسپا در خردادماه سال گذشته هم نشان از شکست کامل پروژه پیام‌رسان‌های داخلی داشت.  طبق این گزارش، در بین پیام‌رسان‌های داخلی به ترتیب روبیکا ۵.۷ درصد، ایتا ۴.۶ درصد، سروش پلاس ۳.۶ درصد، بله ۲.۲ درصد، آی گپ ۱.۸ درصد و گپ ۰.۸ درصد استفاده‌کننده در بین افراد بالای ۱۸ سال دارند، در حالی که واتساپ با ۷۱.۱ درصد، پرکاربرترین پیام رسان کشور است و بعد از آن اینستاگرام با ۴۹.۴ درصد و تلگرام با ۳۱.۶ درصد در رده‌های بعدی هستند.

به عبارتی تمام پیام‌رسان‌های داخلی در مجموع با همه هزینه‌ها و تبلغیاتی که برای آنها می‌شود از نصف پیام‌رسان تلگرام که اتفاقا فیلتر هم هست، مخاطب کمتری دارند.

در سال‌های اخیر برخی پیام‌رسان‌های داخلی علی رغم حمایت‌های دولتی به دلیل ضعف‌های فنی با عدم استقبال مخاطبان مواجه شده و مجبور به تعطیلی فعالیت‌هایشان شدند. نمونه برجسته این دست پیام رسان‌ها بیسفون است که در بهمن۱۳۹۹ فعالیتش را متوقف کرد.

همچنین بعد از فیلترینگ تلگرام در سال ۱۳۹۷ و کوچ بخشی از مخاطبان به پیام رسان‌های داخلی، گزارش‌های متعددی از ضعف فنی و عدم امنیت این پیام رسان‌ها منتشر شده بود. حتی بعدها مشخص شد که بخش عمده آمار مخاطبان برخی از این پیام رسان‌ها هم غیرواقعی و تقلبی بوده است.

حالا اتفاقی که تنها ظرف کمتر از یک هفته برای پیام رسان ایتا رخ داده باز هم این سوال را پیش می آورد که به فرض انسداد کامل اپلیکیشن های خارجی، آیا نمونه‌های داخلی توان فنی پاسخگویی به نیاز مخاطبان را دارند؟ خارج شدن یک پیام رسان برای ساعات طولانی از سرویس دهی شک جدی درباره وجود چنین توانی ایجاد می‌کند. آن هم در شرایطی که هنوز بخش بسیار زیادی از مخاطبان ایرانی به امید رفع محدودیت‌های اخیر فعالیت‌های خود را به این پیام رسان‌ها منتقل نکرده‌اند.

به عبارتی وقتی یک پیام رسان در همان ساعات اولیه افزایش نه چندان زیاد مخاطبان خود از سرویس خارج می‌شود، چه امیدی برای فعالیت بلند مدت آن وجود دارد؟

نکته ظریف دیگری هم در این بین می‌توان دید و آن اینکه قطع موقت فعالیت پیام‌رسان ایتا کوچکترین واکنشی در فضای مجازی و میان مخاطبان نداشته است. چیزی که ثابت می‌کند مشتریان این پیام‌رسان آمار چندان زیادی ندارند که اگر داشتند واکنش به قطع سرویس آن باید جدی می‌بود.

در شرایطی که زندگی روزمره مردم طی یک دهه اخیر مثل اکثر کشورهای جهان به شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های مختلف گره خورده، سوال این است که اپلیکیشن‌های داخلی با کدام توان فنی قرار است این بار سنگین را به دوش بکشند؟ نکته دیگر اینکه اگر نتوانند این بار را از زمین بردارند، چه ضربه‌ای به زندگی مردم وارد خواهد شد و این ضربه باز هم چه نارضایتی در پی خواهد داشت؟